Leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt: een kort overzicht

Nederland is al jaren aan het vergrijzen met als logisch gevolg het vergrijzen van de beroepsbevolking. De samenstelling van de werkzame beroepsbevolking verandert voortdurend en we zien een trend in de toename van werkzame 55 plussers. Je zou dit als een verrijking van het arbeidsaanbod kunnen zien. Mensen die al meer dan 25 jaar participeren op de arbeidsmarkt, zijn immers ook meer ervaren in hun werk. Toch zien we dat er aan de vraagzijde van de arbeidsmarkt een afkeur lijkt te zijn naar dit deel van de werkende mensen. In dit blog onderzoeken we leeftijdsdiscriminatie op onze arbeidsmarkt.

Wat is leeftijdsdiscriminatie?

Het woord leeftijdsdiscriminatie zegt eigenlijk precies wat het bedoelt: het staat voor de discriminatie van een persoon gebaseerd op diens leeftijd. Vaak wordt deze term gebruikt in gevallen van discriminatie van ouderen, maar het kan ook betekenen dat iemand gediscrimineerd wordt, juist omdat ze jong zijn. Beide vormen van leeftijdsdiscriminatie komen voor op de arbeidsmarkt. Zo wordt er voor bepaalde (bij)banen, zoals vakkenvullen, vaak gevraagd naar mensen van 16 en 17 jaar. Er is genoeg bewijs voor het bestaan van discriminatie van ouderen op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat een sollicitant van 60 jaar 41% minder kans heeft om aangenomen te worden dan iemand van 35 jaar. 

Waarom discrimineert men op leeftijd?

Leeftijdsdiscriminatie is vaak het gevolg van (onjuiste) stereotypes over oudere werknemers. Hiring managers doen vaak aannames over oudere kandidaten wanneer ze hen vergelijken met jongere sollicitanten. Zo denken ze dat deze mensen minder gemotiveerd zijn, minder bereid zijn om mee te gaan met veranderingen, meer wantrouwend, minder gezond en minder bereid om deel te nemen aan trainingen. Onderzoek van Feldman uit 2012 laat echter zien dat alleen voor deze laatste aanname empirisch bewijs gevonden kan worden. Ondanks het gebrek aan bewijs voor het grootste deel van deze stereotyperingen, wordt hier wel naar gehandeld. Zelfs wanneer een hiring manager informatie heeft om een stereotype te ontkrachten, zoals een gezondheidsverklaring van een sollicitant, wordt leeftijd alsnog meegenomen als belangrijke factor bij de beslissing om iemand aan te nemen.

Wat als het jou gebeurt?

De cijfers laten zien dat leeftijdsdiscriminatie zeker aanwezig is op de Nederlandse arbeidsmarkt. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat 9% van de Nederlandse bevolking een ervaring heeft met leeftijdsdiscriminatie. In de leeftijdsgroep van 55 tot 64 jaar komt dit het meeste voor. 

Maar wat kun je doen als het jou overkomt? Wanneer jij vermoedt dat je bent afgewezen voor een sollicitatie vanwege jouw leeftijd, kun je dit melden bij het College voor de Rechten van de Mens. Hier kun je meer lezen over verschillende ervaringen met discriminatie bij het solliciteren. Wil je een melding maken omdat je vermoedt gediscrimineerd te zijn vanwege jouw leeftijd of om een andere reden? Dat kan hier.